We leven in een wereld van pasta, koekjes, brood en chips; een wereld van koolhydraten dus. Deze producten zijn makkelijk, geven ons een verzadigd gevoel en we krijgen er een snelle energieboost van. Maar is deze voeding wel zo gezond voor ons? En zou er mogelijk een link bestaan tussen onze Westerse voeding en ontstekingsreacties die uitmonden in allerlei ziektebeelden? Hoog tijd voor wat duidelijkheid.

In Nederland gebruiken we gemiddeld zo’n 150 gram suiker per dag. Bij 40 gram suiker daalt onze weerstand al, dit is inclusief fruitsuikers. Best een hoog aantal. In veel producten zit suiker verwerkt zonder dat je er erg in hebt, van potten groenten tot en met verpakte vleeswaren en tapenaden.

Suiker is een vorm van koolhydraten
Wat niet iedereen weet, is dat koolhydraten gewoonweg suikers zijn. Ons lichaam absorbeert deze koolhydraten en zet ze direct om in suiker. We hebben het hier wel over de ‘snelle’ koolhydraten. Dit zijn onder andere alle geraffineerde producten. Geraffineerd betekent dat (bijna) alle voedingswaarde uit het product is gehaald door verschillende bewerkingsmethoden. Alles wat wit is, is zo ongeveer geraffineerd. Denk aan; witbrood, witte pasta, witte rijst en koekjes. Voedingstechnisch gezien hebben deze producten geen toegevoegde waarde om het lichaam op te bouwen en te onderhouden.

Witte suiker en rietsuiker
Witte suiker noemen we ook wel tafelsuiker, sucrose of sacharose. Deze suiker wordt gewonnen uit de suikerbiet, suikerbiet of suikerpalm. Ook rietsuiker wordt uit deze bronnen gewonnen. Laat je dus niet misleiden door te denken dat deze variant gezonder voor je is! Alle suikers die van deze bronnen komen zijn geraffineerd en zijn schadelijk voor onze gezondheid.

Glycemische Index (GI)
Misschien heb je er al wel eens van gehoord, de glycemische index. Maar wat is dat eigenlijk? Voedingsmiddelen hebben niet allemaal hetzelfde effect op onze bloedsuikerspiegel. Vetten en eiwitten hebben bijvoorbeeld geen invloed, maar koolhydraten wel. Het effect is afhankelijk van het soort koolhydraten en de bereidingswijze.

De glycemische index is de reactie van de bloedsuikerspiegel op de koolhydraten. Alle koolhydraten hebben een bepaalde waarde in de zogenoemde GI-index. Deze geeft aan hoe snel we een voedingsmiddel verteren en absorberen, waardoor onze bloedsuikerspiegel stijgt. Hoe lager de GI-waarde, hoe langzamer de omzetting plaatsvindt en hoe minder onze bloedsuikerspiegel stijgt. Suiker heeft een zeer hoge GI-waarde maar bij vezelrijke koolhydraten is deze waarde velen malen lager. Kortom: hoe vezelrijker je eet, hoe minder je bloedsuikerspiegel stijgt.

Wat doet suiker in ons lichaam?
Suiker is eigenlijk een nepenergiebron met veel schadelijke gevolgen. Een teveel aan suiker zetten we bijvoorbeeld direct om in vet. Maar suiker leidt ook tot bloedsuikerschommelingen, gevoeligheid/allergie voor suiker (hyperinsulinemie) en kan uiteindelijk leiden tot suikerziekte ofwel diabetes. Een goed energielevel valt of staat met een stabiele bloedsuikerspiegel. Door een teveel aan suikers gaat deze schommelen en krijg je last van de welbekende ‘cup-a-soup’ dips.

Suiker onttrekt voor de verbranding veel vitaminen en mineralen uit je lichaam zoals calcium, magnesium, zink, chroom, vitamine B en C. En een tekort aan chroom en zink kan weer leiden tot hyperinsulinemie. En zo ontstaat een vicieuze cirkel. Een teveel aan suikers en een chronisch tekort aan eiwitten en (onverzadigde) vetzuren leidt tot ontstekingsreacties in ons lichaam. En deze ontstekingsreacties kunnen na verloop van tijd weer uitmonden in allerlei ziektebeelden waaronder reuma en kanker.

Suiker en depressiviteit
Bij de vertering van suiker gebruikt het lichaam vooral veel vitamine B, die nodig is om energie te produceren. Ons lichaam is een mooi mechanisme en vangt dit op door vitamine B3 uit het aminozuur tryptofaan te halen. Alleen hebben we tryptofaan nodig om onze mentale gesteldheid goed te houden. Het gevolg van dit proces? Depressie, angstklachten en humeurschommelingen.

Suiker en een gezonde huid
Suiker heeft ook invloed op ons huidweefsel. Het vernielt namelijk de structuur van collageen, onder andere door een gebrek aan vitamine C. Collageen is de stof die onze huid stevigheid biedt en wanneer deze onvoldoende wordt aangemaakt, krijg je te maken met rimpelvorming en een versneld verouderingsproces (jajkz!).

Suiker is verslavend
Ik volg de documentaires van Food Matters op de voet. Deze organisatie zet zich in om mensen bewust te maken van onze Westerse leefwijze en wat voor schade deze kan aanrichten. Meerdere artsen van Food Matters geven aan dat suiker nog verslavender is dan het gebruik van cocaïne! Suiker laat je bloedsuikerspiegel namelijk razendsnel stijgen waardoor we een energieboost krijgen. Maar na ongeveer een half uur stort deze weer net zo hard naar beneden en krijgen we onder andere last van vermoeidheidsverschijnselen.

Om ons energielevel op peil te houden, hebben we snel de neiging om weer wat suiker te nuttigen zodat we ons weer goed voelen… net als een junkie die zijn ‘shot’ nodig heeft om zich goed te blijven voelen.

In dit voorbeeld kun je zien dat suiker dezelfde gebieden in je hersenen triggert als cocaïne.

Natuurlijke suikervervangers
Gelukkig zijn er steeds meer suikervervangers te vinden. Maar ook deze vervangers zijn niet allemaal goed voor onze gezondheid. Een paar bekende natuurlijke suikervervangers en zoetstoffen op een rij:

– Ahornsiroop: dit is het sap van de Canadese esdoorn (maple tree). Het bevat, net als honing, behalve sucrose, invertsuiker. Invertsuiker bestaat uit fructose en glucose (suikervorm). Ahornsiroop heeft een hoge GI-waarde.

– Agavesiroop: afkomstig van de agaveplant. Deze plant is erg zoet, namelijk 25% zoeter dan gewone sucrose. Het bestaat voor 90% uit fructose en voor 10% uit glucose. Agavesiroop heeft een hoge GI-waarde.

– Fructose: fructose, ofwel vruchtensuiker, heeft een grote zoetkracht, maar beïnvloedt de bloedsuikerspiegel veel minder dan gewone suiker. Het veroorzaakt wel een grotere leverbelasting en werkt daarom cholesterolverhogend. Staat er op de verpakking dat er alleen maar natuurlijke suikers worden gebruikt? Dan bedoelt de fabrikant meestal fructose! Fructose heeft een matige tot hoge GI-waarde.

– Honing: dit is de meest natuurlijke zoetstof. Het geeft minder bloedsuikerschommelingen, maar ook dit dien je met mate te eten. Honing heeft een matige tot hoge GI-waarde.

– Stevia: dit product is afkomstig van de subtropische steviaplant en lijkt een onschadelijke zoetstof. Het is velen malen zoeter dan suiker en heeft amper invloed op je bloedsuikerspiegel. De vraag is wel of het kwaad kan in een onnatuurlijke verhouding. Stevia heeft een lage GI-waarde.

Tagatose: dit is een combinatie van galactose en de vezel inuline. Het bevat weinig koolhydraten en heeft een GI-waarde van praktisch 0. Het lijkt dus een gunstige suikervervanger.

– Kokosbloesemsuiker: is afkomstig van de bloesems van de kokosnootpalmboom. Ook deze suiker bestaat voor 90% uit pure suikers (sucrose, fructose en glucose). De GI-waarde is matig tot hoog.

Wat vind ik?
Ik probeer koolhydraten oftewel suikers, grotendeels te vermijden. Als ik een keer een zoetmaker nodig heb, gebruik ik kokosbloesemsuiker of honing in kleine hoeveelheden. Snelle koolhydraten heb ik al jaren niet meer in huis. Als ik toch voor koolhydraten kies, kies ik altijd de volkoren variant (denk aan; brood, pasta en crackers). Ik begin de dag nooit met een vorm van suiker om mijn bloedsuikerspiegel rustig aan op te bouwen tot een gewenst niveau. Op deze manier behoud ik mijn energie en heb ik al velen jaren geen last meer van dips.

Uiteindelijk gaat het allemaal om balans. Ook ik eet wel eens een patatje, drink een wijntje of neem een stuk chocolade met suiker. Zolang je basis maar stabiel is, mag je af en toe best zondigen!

TIP: lees ALTIJD de ingrediënten op het etiket voordat je een product aanschaft. In het begin kost het even wat tijd en moeite, maar trust me, na een paar weken weet je precies waar wel of geen toegevoegde suikers in zitten. Het zal je verbazen hoeveel suiker overal aan is toegevoegd!