Poep… niet echt een onderwerp waar men graag over praat. Toch is het heel belangrijk hoe jouw ontlasting eruit ziet. Keutels, klonterig, slangvormig, zachte keutels of diarree (word je al misselijk?), we kennen ze misschien allemaal wel. Maar kun je aan je ontlasting zien hoe het met je lijf gesteld is? En zijn onze darmen dan echt zo belangrijk? Kijk met mij mee, dit keer door onze bruine bril 🙂
Wist je dat 90% van onze weerstand in onze darmen wordt gevormd? Dat deze gekke kronkels die we vaak voor lief nemen, wel degelijk een hele belangrijke functie hebben? Voordat we onze poep gaan onderzoeken, vertel ik je eerst hoe dit bruine goedje tot stand komt.
De dunne darm
De voornaamste functie van de dunne darm is om je voedingsstoffen af te breken en op te nemen. Daarnaast regelt deze hoe vaak je maag geleegd wordt richting je dunne darm en neutraliseert het je maagsappen. De totale lengte van onze dunne darm bedraagt 5 meter met een doorsnede van 4 cm. Via het darmslijmvlies komen voedingsstoffen in ons bloed terecht. Maar, hiervoor moet je darmslijmvlies wel goed gezond zijn, dat wil zeggen; een optimale PH-waarde (niet te zuur, niet te basisch), beschikken over voldoende enzymen, voldoende hoeveelheden gal bezitten waardoor de voedselbrij goed vermengd en afgebroken kan worden.
Eiwitten worden, nadat de maag zich er even mee heeft bemoeit, in de dunne darm gesplitst in aminozuren en andere peptiden. Deze aminozuren gaan via de darmwand onze bloedbaan in. Aminozuren zijn essentieel voor een optimale gezondheid. De lipiden (vetten), worden opgesplitst in o.a. vetzuren. Deze gaan ook weer richting onze bloedbaan. Vetzuren hebben we o.a. nodig voor een stabiele bloedsuikerspiegel en voldoende energie.
De dikke darm
In de anderhalve meter lange colon ofwel dikke darm, worden water en de laatste nuttige stoffen aan ons eten onttrokken. Wat verder in de dikke darm terechtkomt is eigenlijk afval waar de voorgaande spijsverteringsstations geen raad mee weten. Taaie vezels uit brood bijvoorbeeld kunnen niet in de maag of dunne darm worden afgebroken. Bacteriën (de darmflora) in je dikke darm, kunnen dit wel. Misschien verklaart dit ook waarom je vaak een opgeblazen gevoel hebt na het eten van granen zoals tarwe…je lijf heeft het hier zwaar mee.
Vanuit de dunne darm komt in de dikke darm een waterige massa terecht die bestaat uit onverteerde voedingsresten en afvalproducten. De voornaamste functie van de dikke darm is dus om onverteerbare voedselresten in te dikken en af te voeren en water op te nemen.
Wist je dat we per dag tien tot twintig keer gas via de anus laten ontsnappen? Dit komt omdat onze dikke darm op dat moment hard bezig is om alles om te zetten en klaar te maken om uiteindelijk als poep ons lijf te verlaten. Heb je last van stinkwindjes? Dan is je dikke darm bezig met het afbreken van restjes eiwitten. Hierdoor ontstaan er zwavelgassen met een onaangename geur van rotte eieren tot gevolg
Endeldarm en anus
Deze twee vormen het laatste stuk van ons spijsverteringssysteem. In de endeldarm worden onverteerbare voedselresten tijdelijk opgeslagen. De anus is een krachtige kringspier die de endeldarm afsluit. Wij bepalen wanneer we deze kringspier ontspannen ja of nee. Een paar keer per dag trekken de spieren in de dikke darm zich krachtig samen. Hierdoor wordt de inhoud van de dikke darm naar de endeldarm geknepen. Hoe gevulder onze endeldarm raakt, hoe meer deze tegen de binnenste sluitspier aan drukt. De buitenste sluitspier spant zich juist heel strak aan.
In een levensbedreigende situatie kan de anus zich onvrijwillig openen. Dit is waarschijnlijk een overlevingstechniek die is overgebleven uit het evolutiestadium om te ontkomen aan roofdieren: dieren die hun ontlasting lieten lopen zijn ineens een stuk minder aantrekkelijk als prooi. Bij baby’s is de controle van de anus nog niet helemaal ontwikkeld. Bij hen leidt het vullen van de endeldarm meteen tot het legen ervan via de anus.
Soorten ontlasting
Ontlasting komt in velen vormen. Maar niet elke vorm staat gelijk aan een gezonde darmflora en dus een gezond lichaam. Als je weet tot welk type je hoort, kan dat iets zeggen over hoe langzaam onverteerbare voedingsbestanddelen vanuit de darm worden geproduceerd.
Veel mensen denken dat poep vooral bestaat uit wat ze hebben gegeten. Dat klopt niet! Poep bestaat namelijk voor driekwart uit water. We verliezen ongeveer 100ml vloeistof per dag. Tijdens een spijsverteringsronde neemt de darm ongeveer 8 liter vloeistof op. Dat wat we in de wc pot zien liggen, is dus het absolute maximum. De hoeveelheid vloeistof die hier in zit, hoort daar ook. Een derde deel van de vaste bestanddelen zijn bacteriën. Die hebben gefungeerd als darmflora en houden daarom nu op met de actieve dienst. Een ander deel zijn onverteerbare plantenresten. Hoe meer groenten en fruit je eet, hoe meer je poept. Zodoende kun je van de gemiddelde 100-200 gram poepgewicht ook uitkomen op 500 gram per dag. Het laatste derde deel is een allegaartje en bestaat uit stoffen die het lichaam kwijt wil, zoals restanten van medicijnen, kleurstoffen of cholesterol.
Kleur van je ontlasting
De natuurlijke kleur van menselijke poep is bruin tot geelbruin, zelfs als je niets hebt gegeten wat die kleuren had. Datzelfde geldt voor onze urine, die is altijd gelig van kleur. Poep en urine hebben deze kleur omdat we elke seconde 2,4 miljoen nieuwe bloedcellen aanmaken, maar ook weer afbreken. En deze verlaten ons lichaam via ontlasting en urine. Het is heel nuttig als je de oorsprong van andere poepkleuren kunt herkennen:
– lichtbruin tot geel: Deze kleur kan ontstaan door het onschuldige syndroom van Gilbert. Een enzym voor de afbraak van bloed functioneert nog op slechts 30% van zijn effectiviteit. Daardoor komt er minder kleurstof in de darm. Zo’n 8% van de bevolking heeft dit syndroom en dat is, zoals gezegd, onschuldig. Een andere oorzaak voor een gelig hoopje zijn problemen met je darmbacteriën. Als die niet goed werken, wordt er ook geen bruine kleur aangemaakt. Door het gebruik van antibiotica of door diarree kan de kleurproductie worden verstoord.
– Lichtbruin tot grijs: Als de verbinding van de lever naar de darm onderweg afbuigt of wordt afgeknepen, kan er ook geen bloedkleurstof meer in de poep komen. Afgebogen verbindingen zijn nooit goed, en dus moet je eigenlijk altijd naar de dokter als je poep grijs is.
– Zwart of rood: Gestold bloed is zwart, vers bloed is rood. In dit geval gaat het echter niet alleen om de kleurstof, die in bruin kan veranderen Maar als je poep deze kleur heeft, zitten er hele bloedcellen in. Als je aambeien hebt, is die helderrode kleur niet zorgwekkend. Maar alles wat donker lijkt, zou je door de dokter moeten laten controleren, behalve als je de vorige dag rode bietjes hebt gegeten natuurlijk :).
Consistentie
Bij type 1 hebben de spijsverteringsresten ongeveer 100 uur nodig. Type 1 is een duidelijk teken van verstopping. Bij type 7 is dit ongeveer 10 uur, diarr
ee dus. Type 4 wordt beschouwd als het beste, omdat deze poep de beste verhouding tussen water en vaste stoffen heeft. Als je type 3 of 4 in de wc-pot ziet liggen, kun je bovendien nog zien hoe snel de vorm in het water zinkt. Hij zou niet meteen naar de bodem moeten zakken, want dan zit er misschien nog te veel voeding in die niet goed is verteerd. Als je poep niet zo snel zinkt, zitten er luchtblaasjes in, waardoor hij zelfs nog even in het water kan zweven. Dit is een goed teken, want je darmbacteriën zorgen hiervoor.
Wanneer je voornamelijk een 3 of 4 in de wc-pot ziet liggen, kun je ervan uitgaan dat je darmen het uitstekend doen. Heb je vaker last van andere types? Dan is een bezoekje aan een (natuur)voedingsadviseur geen overbodige luxe. Een huisarts is een manier, alleen komen die vrijwel altijd aan met medicijnen en/of poedertjes die op de lange termijn meer slecht dan goed doen.
Last but not least…
Zit jij wel goed op het toilet?
Af en toe bepaalde gewoontes veranderen, is nooit verkeerd. Dit geldt ook voor je houding op de pot. Volgens onderzoek schijnt hurken verreweg de beste manier te zijn om je gehele ontlasting kwijt te raken. Dit volgens onderzoek waarbij 28 proefpersonen in drie verschillende houdingen hun behoefte moesten doen: op een gewoon toilet zitten, op een extreem kleine toilet moeizaam op de hurken zitten of door de knieën zakken zoals je buiten zou doen.
Hoe komt het dat we gehurkt het beste onze ontlasting kunnen lozen? Dat komt omdat onze darmafsluitingsapparaat niet zo is ontworpen dat het luik tijdens het zitten helemaal open gaat. Het is een spier die, als je zit en zelfs ook als je staat, de darm als een soort lasso dichtsnoert en opzij trekt zodat er een knik ontstaat. Een dergelijke knik gebeurt ook wel eens bij je tuinslang, dan vraag je je af waarom er geen water meer uit komt, maar nadat de knik eruit is gehaald, is het probleem opgelost. Ditzelfde geldt voor de knik van je darm: poep komt daardoor dus eerst bij een bocht en die heeft een remmende werking. Maar zodra de spier ontspant, verdwijnt de knik en kun je je ontlasting beter en volledig kwijt. De hurkzit zorgt hiervoor: het darmkanaal wordt prachtig recht en kan alles er supersnel uit.
Je zult nu misschien wel denken: maar moet ik dan vanaf nu met m’n voeten op de wc-bril gaan staan om gehurkt te kunnen poepen?!? Gelukkig…is er een veel beter alternatief, namelijk een doodgewoon huis-tuin-en-keuken krukje. Zet je voeten hierop en buig je bovenlichaam iets naar voren. Zo ontstaat er ook een recht darmkanaal.
De bruine bril mag af, drink een slokje water tegen de eventuele ontstane misselijkheid en kijk vanaf nu altijd in je wc-pot!
Informatie uit deze blog komt gedeeltelijk uit bron: De mooie voedselmachine, Giulia Enders, ISBN 978 90 245 6586 3